Hoe kan het, dat de uitstoot van broeikasgassen (nog) geen rol speelt in de beslissing om extra vluchten toe te staan op Rotterdam The Hague Airport? Die vraag staat centraal in de inspreektekst van Femke Sleegers (Den Haag Fossielvrij) tijdens de commissievergadering Verkeer en Milieu van de Provinciale Staten Zuid-Holland op 5 april om 14 uur.
Rotterdam The Hague Airport wil doorgroeien van 1,5 naar 2,4 miljoen passagiers per jaar. Het ministerie van Infrastructuur & Milieu neemt daarvoor in 2017 een nieuw luchthavenbesluit. Het advies van de Provincie Zuid-Holland over uitbreiding speelt daarbij een belangrijke rol.
Spreektekst:
Beste Statenleden,
Het liefst had ik een cabaretier gevraagd om in te spreken over uitbreiding van de luchthaven Rotterdam The Hague Airport. Want zeg nou zelf: groei van een luchthaven in een tijd dat we alles op alles moeten zetten om broeikasgassen terug te dringen? In een tijd dat de opwarming van de aarde maar een klein zetje nodig heeft om door het kantelpunt te schieten? Is dat een cynische grap?
In de Milieu Effect Rapportage over de uitbreiding van Zestienhoven zijn meer woorden gewijd aan de Nauwe Korfslak dan aan het klimaat. Maar wát er in de MER over klimaatschade staat, is behoorlijk stevig. Ik citeer: “Op het gebied van emissie hebben de (groei)alternatieven tot gevolg dat er een toename ontstaat van alle onderzochte stoffen” – en nu komt het – “met name de toename van CO2 is aanzienlijk en in strijd met het voorgenomen beleid om de CO2-uitstoot te reduceren.”
Ok, denk je dan, de uitbreiding van Rotterdam The Hague Airport kan nu van tafel. Groei van de luchthaven is immers niet alleen een bedreiging voor het habitat van de Nauwe Korfslak, maar ook voor dat van onze eigen kinderen. Maar de MER meldt doodleuk: “De CO2-uitstoot is wel onderzocht, maar niet beoordeeld.”
Eh… Niet beoordeeld? Staat daar echt dat klimaatschade niet wordt meegewogen in de beslissing over uitbreiding van een luchthaven? Sinds wanneer doet CO2 er niet toe? Weten de opstellers van de MER niet dat de luchtvaart verantwoordelijk is voor zo’n 10% van de klimaatverandering die Nederland veroorzaakt?
Natuurlijk weten de MER-adviseurs dat. Maar ze kunnen er niets mee. Want, zo schrijven ze zelf: “Specifiek voor luchthavens gelden er geen begrenzingen voor de uitstoot van CO2.” Dat is waar ook. De luchtvaart valt buiten de landelijke klimaatdoelstelling. Vette pech voor de aarde. Moet ie ook maar niet zo snel opwarmen.
Regel is regel. Geen regel is geen regel. Zo was het altijd. Zo is het nog steeds. Maar we zitten midden in een omslag die niemand ooit heeft meegemaakt. Dingen die altijd normaal leken, zijn niet meer normaal. Beslissingen die vroeger goed leken voor de economie en de werkgelegenheid, zijn niet meer zo logisch nu we weten dat kleuters van nu er later de rekening voor betalen.
De VVD stelt de energietransitie centraal in de formatie. Minstens zes partijen in de Tweede Kamer steunen een klimaatwet. Ook u behoort tot de generatie politici die het roer omgooien. Dat is niet makkelijk. U zult soms sneller moeten bewegen dan een deel van uw electoraat wenselijk vindt. Dat wringt. Het zal pijn doen. Bij u, bij burgers, bij bedrijven. Dat is transitiepijn. Maar net als bij groeipijn; we hebben geen keus, niet echt, we moeten door de transitiepijn heen. Anders is de aarde straks toast. En Nederland, het habitat van de Nauwe Korfslak, doorweekte toast.
Beste statenleden, klimaatontwrichting is een zwaar onderwerp. Daarom heb ik mn best gedaan om wat lucht te brengen in mijn betoog – excuses aan de Nauwe Korfslak. Maar de wens van Rotterdam The Hague Airport om uit te breiden is natuurlijk een serieuze zaak. Want die extra vluchten van en naar Zestienhoven zijn ontzettend onmisbaar. Toch? Zonder die uitbreiding ontstaan er grote economische problemen in deze regio. Toch? De extra banen die uitbreiding oplevert, die zijn niet te realiseren met groene werkgelegenheid. Toch? Of is het meer zoals die mobiele provider die in zijn reclames voor onbeperkte bundels roept: niet omdat het moet, maar omdat het kan?
Ik stel voor om die slogan om te draaien. Niet omdat het kan, maar omdat het moet. Klimaatverandering gaat ons raken. En hoe langer we doorgaan op de oude weg, hoe harder de klap. Oostenrijk heeft de rechter onlangs een streep getrokken door een derde landingsbaan in Wenen. De rechter oordeelde dat het publieke belang zwaarder weegt dan het belang van de derde landingsbaan. Vanwege klimaatverandering. In Nederland is er nog nooit een luchthaven in z’n groeiambities beperkt vanwege het klimaat. Niet door de rechter, niet door de politiek. Nog niet.
Volksvertegenwoordigers van Provincie Zuid-Holland, ook u moet een afweging maken over het publieke belang. Ik vraag u om in uw advies over uitbreiding van Rotterdam The Hague Airport het klimaat op 1 te zetten. Ook al hoeft dat volgens de regels niet. Ook al voelt u transitiepijn. Ik beloof u, die pijn wordt snel minder als u denkt aan allen die niet op u stemden. Die nog niet op u mochten stemmen. U kunt uw besluit vast wel aan hun ouders uitleggen.
Bedankt.
In het debat dat volgde, noemden in ieder geval 4 partijen CO2-uitstoot en klimaatverandering (in order of appearance):
“Je kunt niet vluchten voor CO2-uitstoot en dat is wel waar in dit rapport zo weinig aandacht voor is.”
Bart Canton, Partij voor de Dieren Zuid-Holland
“Volgens de analyse van RTHA is het enige argument vóór groei: tijdwinst voor reizigers. Dat argument weegt blijkbaar zwaarder dan klimaatverandering, gezondheidsschade en geluidsoverlast. En of die tijdswinst er is, is nog maar de vraag.”
Berend Potjer, GroenLinks Zuid-Holland
“Wij missen het terugdringen van CO2-uitstoot, fijnstof en ultrafijnstof.”
Lies van Aelst, SP Zuid Holland
“Wat betekent de uitbreiding voor CO2-uitstoot en fijnstof. Hoe kun je zorgen dat die waarden in het gebied afnemen. Niet gelijk blijven, maar afnemen.”
Paul Breitbarth, D66 Zuid-Holland
Dat is winst, want hiervoor was het klimaat geen thema in de discussie. Ook een aantal andere partijen waren tegen groei, vooral vanwege overlast en gezondheidsrisico’s voor omwonenden (sommige huizen staan op 600 meter van het vliegveld!)